Een LED lamp

Een zuinige zaklantaarn gemaakt met heldere LEDs

Sinds het verschijnen van dit artikel zijn complete ledlantaarntjes voor een paar euro te koop in de winkel. Daarom is dit artikel gedateerd geraakt.

Iedere Verkenner die op een beetje kamp is geweest kent het verschijnsel: vlak voor het kamp heb je nog even zo'n echte heavy torch gekocht, want je wilt als echte Scout toch niet verrast worden door de duisternis? En dan, na de derde dag is die hele dure set alkalines leeg en krijg je dus ongewild een spoedcursus Niet bang zijn in donker...

Deze slimme Scout heeft er wat op gevonden; dit is een ultralicht hoofdlampje die een verblindende straal geeft, en haast geen stroom gebruikt!

Totale kosten: Nog geen €10 !

Theorie

Deze ultraheldere Ledjes worden de laatste tijd steeds goedkoper. Voor nog geen 5 euro zijn ze al te koop. Het is niet makkelijk om witte Ledjes te maken, omdat Ledjes normaal maar 1 kleur kunnen geven. Witte Ledjes zijn eigenlijk UV-stralers, die met dezelfde truc als met TL lampen wit licht uitstralen. Leds zijn zuinig met energie, omdat ze in tegenstelling tot gloeilampjes geen warmte produceren, en op een lage spanning kunnen werken. Leds slijten ook nauwelijks, en zijn schokbestendig. Alleen maar goede eigenschappen dus, als je een ultrazuinige en compacte lichtbron wilt hebben. Sluit de Led aan met de platte kant aan de min-kant van de batterij.

Nu gaan we even rekenen: blijf lezen want het wordt niet moeilijk. Twee eigenschappen van een witte Led die je nodig hebt is de spanning die het nodig heeft: 3,6 volt, en de stroom die nodig is om een flinke straal licht te produceren: 25 mA. Je hebt dus een relatief grote spanning nodig op de Led te laten branden; twee penlights (3 volt) zijn nog te weinig voor de 3.6 volt die je minimaal nodig hebt! Twee soorten batterijen zijn ideaal: de 9 volts batterij, en de kleinere 12 volts foto-batterij. Van de eerste batterij kan je een hoofdlamp maken, van de tweede een zaklantaarn. Met een 9 volt batterij haal je het hoogste rendement door twee Ledjes in serie te plaatsen. Als je dat doet heb je nog een weerstand nodig om te stroom door de Leds te begrenzen. Uit het schema hiernaast zie je dat de spanning over de weerstand gelijk is aan de spanning van de batterij minus de spanning over de Leds. Dus: 9 - 7.2 = 1.8 Volt. Dan kan de de grootte van de weerstand berekenen bij de optimale stroom. De formule is: Weerstand = Spanning / Stroom. Dus: Weerstand = 1,8V / 25 mA. Daar komt uit 72 ohm. De dichtbijzijnde waarde die je in de winkel kunt kopen is 68 ohm. Op gelijke wijze kun je weerstandswaarden berekenen voor andere configuraties en andere batterijspanningen. Dat moet je met het bovenstaande voorbeeld nu wel lukken.

Een kleine zaklantaarn

Deze heb ik gebouwd met een 12 volts fotobatterij, en twee Ledjes. De weerstand die je dan nodig hebt is 1 K-ohm. Het micro-schakelaartje heb ik uit een oud keyboard gesloopt. De Ledjes heb ik aan een kant afgeslepen, en daar aan elkaar gelijmd. Met een kleine soldeerbout alles aan elkaar, (let op plus en min) en getest. Dan heb ik het met tweecomponentenlijm aan elkaar gekit, en een krimpkousje erover (niet op deze foto).

Het papier op de foto hiernaast heeft een ruit van 5mm, het zaklampje is dus vreselijk klein. Pas dus goed op dat je het niet verliest (dat is dus gebeurd met dit exemplaar... :-( )

Een hoofdlamp

De hoofdlamp is gemaakt van een 9 volt batterij, en twee Ledjes. In dezelfde elektronicazaak waar ik de Ledjes kocht heb ik ook een aansluitplugje voor een 9 volts batterij gekocht. De draadjes en het plastic sloopte ik eraf, en de Ledjes en weerstand soldeerde ik direct op de aansluitingen. Aan- en uitzetten van het hoofdlampje doe je gewoon door het plugje erop te doen en eraf te halen. De grootte van het lampje is af te leiden aan het ruitjespapier van 5mm.

Met het plugje erop branden de Ledjes, zoals hier op de foto. In de praktijk heb ik de zijkanten van de Ledjes zwart moeten verven tegen strooilicht in mijn ogen. Ook heb ik de onderdelen op het plugje ingekit (hier nog niet op de foto).

Met een elastiek (gekocht in dezelfde winkel waar ik de batterijen kocht) wordt het geheel om je hoofd gehouden. De lichtbundel is behoorlijk fel, maar de bundel is wel nauw. Een boek lezen in de tent, of iets zoeken in je rugzak gaat goed ermee, maar in het open veld is de hoofdlamp wat minder effectief. Het lampje brandt op een batterij 5 dagen lang onafgebroken zo fel dat je ermee kunt lezen. Na deze tijd geeft het een week lang minder licht.

Maar ja, het best kun je nog altijd bij een wandeling in het donker helemaal geen lamp gebruiken. Je ogen wennen aan de duisternis, en dan zie je meer dan in de nauwe bundel van een lantaarn.
Ik wens je een heel goed kamp!!
Dr.Daan

Verantwoording

Reacties, suggesties en kritieken zijn welkom . Schema's zijn goed getest in de praktijk, maar garanties dat het altijd werkt, of de resultaten misschien kunnen tegenvallen kan ik niet geven. Ongelukken tijdens het bouwen of bij gebruik geheel voor eigen risico. Ongeschikt voor kleine kinderen.

Reacties